Obok działalności zakonotwórczej Matka Eleonora z wielkim zapałem i poświęceniem oddawała się twórczej i dynamicznej działalności społecznej. Podejmowała inicjatywy charytatywne, wychowawczo-oświatowe oraz apostolskie. W szczególny sposób zasięgiem swej działalności ogarniała stan służących. Docierała również do rodzin, dzieci i ogółu dziewcząt. Zwróciła szczególną uwagę na udzielanie pomocy materialnej i moralnej służącym, które były szczególnie narażone na wyzysk i demoralizację. Służące były bowiem traktowane jako tania siła robocza. Matka Eleonora Motylowska rozpoczęła z nimi pracę od organizowania spotkań w domu swej matki. Spotkania te poświecone były osobistym rozmowom ze służącymi i nauczaniu ich katechizmu. Miały na celu niesienie im stosownej pomocy moralnej i materialnej. W dalszej pracy ze służącymi Matka Eleonora organizowała punkty usługowe (magiel, pracownie krawieckie i przytułki) pod firmą "Przytuliska". Punkty te funkcjonowały jednak krótko, gdyż nie było funduszy i prawnych możliwości do zabezpieczenia ich samodzielnej działalności. Od 1889 roku Matka Eleonora nawiązałą więc kontakty z Warszawskim Towarzystwem Dobroczynności. Posłałą najpierw siostry do pracy w zakładzie tegożtowarzystwa, tj. w Salach Zarobkowych dla Kobiet i Dziewcząt, a w 1893 roku pod firmą WTD założyła schronisko dla służących. W rzeczywistości było ono prowadzone przez Zgromadzenie Sług Jezusa i funkcjonowało dynamicznie do 1939 roku. Podobnego typu działalność na recz służących prowadziła Matka Eleonora w Częstochowie, Kielcach, Płocku, Mławie, Lublinie, Przemyślu i Tarnowie. W 1905 roku nawiązała współpracę z Towarzystwem Dobroczynności w Piotrkowie Trybunalskim, posyłając tam siostry do prowadzenia zakładu wychowawczego pod nazwą Rodzina Adeli dla dziewcząt przygotowujących się do służby, przytułku dla służących i szwalni. W 1910 roku włączyła siostry w Przemyślu do współpracy w organizowaniu i prowadzeniu Misji Dworcowej.
Działalność społęczna Matki Eleonory, zgodnie z zaleceniem bł. o. Honorata, prowadzona była według zasady miłości i sprawiedliwości społecznej. Wymagała ona dowartośćiowania służących, poszanowania ich praw i godności ludzkiej oraz włączenia ich do współpracy nad poprawą swego losu i do czynnego udziału w życiu społeczeństwa i Kościoła. Takie pionierskie ideowe założenia, któe miały na względzie przekształcenie środowiska służących od wewnątrz, wymagały od Matki Założycielki niezwykłej odwagi do działania w bardzo trudnych warunkach społeczno-politycznych oraz wytężonej pracy w dziedzinie wychowawczo-dydaktycznej. Trudności, jakie zdarzały się w polskiej rzeczywistości nie zrażały jej, lecz stanowiły wskazania do działania na przyszłość. Zmuszana do zamykania jednych placowek otwierała następne. W dalszej perspektywie podejmowała z instytucjami dobroczynnymi współpracę, ale na innych zasadach niż początkowo, tj. nie na zasadzie pracownika u pracodawcy, ale wolnego współpracownika. Główny akcent kładła Matka Eleonora na doskonalenie metod pracy i rozszeranie jej zakresu w schroniskach Zgromadzenia. Była też zainteresowana akcjątworzenia związkow zawodowych. Do tej akcji odnosiła się jednak z wielką ostrożnością, odcinając się zdecydowanie od ideologii socjalistycznej. Ograniczyła sięw tej sytuacji do współdziałania z kapłanami w tworzeniu związków wzajemnej pomocy służących katolickich. W oparciu o zakłady Zgromadzenia, stowarzyszenia i związki służących Matka Eleonora rozwijałą wśród nich wielostronną działalność zawodową, opiekuńczą, kulturalno-oświatową i religijno-moralną. Za najważniejszy cel działalności Zgromadzenia uznawała pogłębianie u służących znajomośći prawd wiary, rozwijanie ich życia religijnego i umacnianie ich postaw etycznych.
W swej działalności Matka Eleonora była bardzo wrażliwa na znaki czasu. W okresie pierwszej wojny światowej wzywała siostry do udzielania pomocy wszystkim potrzebującym. Toteż prawie we wszystkich domach siostry pomagały ludziom poszkodowanym: przyjmowały uchodźców, prowadziły tanie kuchnie, zajęły się dożywianiem dzieci, organizowały zakłady i prowadziły szpitaliki dla rannych, nawiedzały chorych w szpitalach. W tym tragicznym okresie Matka Eleonora zajęła się także losem uchodźców galicyjskich w Chotzen - Choceń, Cechy. Wysłała tam jedną z sióstr, Scholastykę Władyczko, która w latach 1915-1917 prowadziła wśród tychże uchodźców pracownię krawiecką, zatrudniającą około 3000 dziewcząt.
Już w czasie wojny podjęła Matka Eleonora starania o całkowite uniezależnienie się w pracy od Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności i nabycie samodzielnego statusu prawnego dla Zgromadzenia z równoczesnym zachowaniem jego ukrycia. Spośród członkiń Zgromadzenia zorganizowała więc stowarzyszenia "Opieka nad Dziewczętami" o charakterze charytatywno-oświatowym z prawem rozwijania różnorodnej działalności: w 1917 roku dla Galicji z siedzibą w Krakowie; w 1918 roku dla Generał-Gebernatorstwa Lubelskiego, pozostającego pod okupacją austriacką, z siedzibą w Lublinie; w 1919 roku dla obszaru niepodległego państwa polskiego z siedzibą w Warszawie i filią w Wilnie. Pod szyldem tych stowarzyszeń prowadziła działalność społeczną i apostolską Zgromadzenia w Polsce międzywojennej. W tym okresie, tj. konkrenie w 1920 roku nawiązała współpracę z Towarzystwem Katolickiej Opieki Dworcowej w Poznaniu i skierowała tam siostry do prowadzenia schroniska Misji Dworcowej i pensjonatu "Gościna". Natomiast w 1927 roku objęła prowadzenie zwiążkowych domów opieki dla starszych służących w Przemyślu i Tarnowie.
Kontynuując pracę wśród służących w okresie międzywojennym, Matka Eleonora podejmowała także nowe inicjatywy, uwarunkowane zachodzącymi procesami demokratyzacji życia i wynikającymi stąd zapotrzebowaniami społecznymi. Doskonaliła zwłaszcza dydaktyczno-wychowawczą działalność Zgromadzenia, obejmując nią ogół dziewcząt i umożliwiając im zdobycie kwalifikacji, otwierających dostęp do pracy w różnych instytucjach. Organizowała więc czeladnicze kursy krawieckie i gospodarcze oraz szkoły gospodarczo-zawodowe. Otwierała też internaty dla dziewcząt w doamch Zgromadzenia lub angażowała siostry do prowadzenia tychże internatów, np. bursy dla dziewcząt - sierot wojennych w latach 1922-1924 w Krakowie.
Matka Eleonora otaczała troskliwą opieką także dzieci. Już od 1896 r. otwierała dla nich oddziały w schroniskach i domach Zgromadzenia oraz kierowała siostry do prowadzenia ochronek, np. we wsi Krasne k. Ciechanowa w latach 1895-1898, w Sosnowcu w latach 1902-1914, w Krakowie w latach 1917-1919, w Hrubieszowie w latach 1916-1917, w Ławrowie k. Łucka w latach 1917-1918. W 1906 r. otworzyła filię warszawskiego schroniska Zgromadzenia w Otwocku dla dzieci słabych i chorych. Pozostając we współpracy z Towarzystwem Dobroczynności w Piotrkowie Trybunalskim, objęła tam w 1909 roku zakład wychowaczy dla chłopcow, a w 1911 roku ochronkę. W czasie pierwszej wojny światowej Matka Eleonora nawiązała współpracę z Radą Główną Opiekuńczą, od której przejmowała dzieci z repatariacji, umieszczając je w domach Zgromadzenia: w 1917 roku w Lublinie, w 1918 roku w Otwocku i w Warszawie do ww. schroniska, które od 1901 roku działało jako Zakład Opieki św. Jóżefa oraz do drugiego nowozałożonego tam domu, w którym w 1919 roku zorganizowała duże, liczace ponad 100 dzieci schronisko. W 1918 roku Matka Eleonora założyła zakład wychowawczy dla sierot w Kiełczewicach kołu Lublina. W 1919 roku przyjęła sieroty wojenne do Przemyśla, a w 1922 roku do Kiełczewic, Otwocka, Warszawy i Grybowa, gdzie zorganizowała zakład wychowaczy, istniejący do 1925 roku. W 1918 roku zorganizowała w zakładzie warszawskim szkołę trzyklasową dla dzieci, w Otwocku nauczanie przedszkolne, a w Kiełczewicach szkołę podstawową czteroklasową, istniejącą w latach 1920-1929. Ponadto w 1930 roku objęła zakład wychowawczy dla sierot w Drohobyczu, ktory prowadziły siostry do 1944 roku. Matka Eleonora angażowała też siostry w prace parafialne, zwłaszcza w Bukowinie (dom założony w 1911 roku), w Kiełczewicach i w Warszawie. Zachęcała również siostry do innych czynów miłości i miłosierdzia zgodnie z potrzebami chwili i środowiska, w którym pracowały.
Źródło: M. Burek AI, Idea apostolstwa w pismach Eleonory Motylowskiej założycielki Zgromadzenia Sług Jezusa, cz. 1 - Postać Matki Eleonory Motylowskiej, w: Jezusowi cześć i chwała. Księga Pamiątkowa na 1. ćwierćwiecze święceń kapłańskich i na 1. półwiecze życia ks. Leszka Kuźmińskiego, opr. ks. Z. Godlewski i E. Sukiennik, Warszawa-Koło 2023.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz